THÀNH NGỮ TIẾNG NHẬT THÔNG DỤNG TRONG CUỘC SỐNG (ことわざ Vol.23)

「あいつは虫がいいよなぁ」

Khi xem phim hay trong giao tiếp bạn đã bao giờ nghe thấy cụm từ này chưa? Trong tiếng Nhật, có những thành ngữ “nhìn vậy nhưng mà không phải vậy”. Nghĩa là không thể nhìn vào nghĩa đen để đoán nghĩa bởi sẽ hiểu sai cả câu. Ví dụ nếu nhìn vào thành ngữ 虫がいい (むしがいい） thì bạn đoán nghĩa của thành ngữ này như thế nào? 虫 (Côn trùng) ở đây là gì? Liệu có phải nói về 1 loại côn trùng như chuồn chuồn hay ve sầu không? Thành ngữ 虫がいい lần này có một nguồn gốc rất thú vị đấy vì thế hãy cùng nhau tìm hiểu về câu thành ngữ này nhé!

Nguồn gốc và ý nghĩa

– Nguồn gốc: 虫（むし） trong 虫がいい dùng để chỉ một loài côn trùng có tên là 三尸（さんし：tam trùng). Theo Đạo giáo, có ba loài côn trùng sống bên trong cơ thể con người từ thời cổ đại. 三尸 gồm 「上尸（じょうし  Joshi）」, 「中尸（ちゅうし Chuushi）」và 「下尸（げし Geshi）」. Trong đó,  “Joshi” là loại côn trùng ở trong đầu con người và gây ra các bệnh từ cổ trở lên và ưa thích những đồng tiền vàng, “Chuushi” là loại côn trùng sống trong dạ dày con người và gây ra các bệnh về nội tạng và khiến con người thích ăn hơn,  “Geshi” là loại côn trùng sống trong chân người và gây ra các bệnh ở phần dưới cơ thể và khiến người ta ham muốn dục vọng. Nói cách khác, ba loại côn trùng này gây ra nhiều điều xấu cho cơ thể con người. Ba loại côn trùng này có đặc tính kích thích sự thèm ăn, ham muốn vật chất, sắc dục của con người từ bên trong cơ thể và gây ra bệnh tật. Tam trùng này được cho là làm bất cứ điều gì chúng muốn. Vào thời xưa khi mà y học chưa phát triển như ngày nay, người ta hay so sánh cảm xúc và hành vi của con người-những thứ không thể giải thích bằng lời, với những con côn trùng vô hình trong cơ thể. Vì thế loại côn trùng này chính là nguồn gốc của cụm từ 虫がいい.

-Ý nghĩa: Câu thành ngữ này thường được dùng với nghĩa ích kỷ, nói những người không biết xấu hổ chỉ nghĩ đến những thứ có lợi cho mình, không quan tâm đến xung quanh.

Thành ngữ/ cụm từ đồng nghĩa

差し出がましい（さしでがましい）
千枚張りの面の皮（せんまいばりのつらのかわ）
辺り構わず（あたりかまわず）
土足で踏みにじる（どそくでふみにじる）

Mẫu câu và hội thoại

例文1.
多少、虫がいいかもしれないが、彼をその方向に誘導していくしかない。
Hơi xấu hổ một chút nhưng mà tôi không có cách nào khác ngoài việc hướng dẫn cậu ấy theo cách đó

例文2.
虫がいい話だけど、あちらの契約は断って、わが社とだけ契約してくれないか。
Tôi biết nói thế này nghe có vẻ ích kỷ nhưng anh có thể từ chối hợp đồng ở công ty đó và chỉ ký hợp đồng với công ty chúng tôi không?

例文3．
ずいぶん虫がいい話ねえ。
Nghe khá là ích kỷ đấy

例文4．
A: Bくん。空手で忙しいから、劇の稽古には出られないけれども主役がやりたいなんて虫がいい話じゃない？
B: 僕も虫がいいと思うけれども、主役の座は誰にも渡したくないんだ。
A: Bくんは、目立ちたがり屋だけど、主役にこだわる人じゃないでしょう？練習ができないなら、裏方の仕事にすればいいじゃない。
B: だって、劇のヒロインはAちゃんだよ。主役のヒーローは僕がやらないで、だれがやるんだい？
A:B này vì bận học karate nên bạn không tham gia các buổi tập kịch vậy mà bạn vẫn muốn đóng vai chính à? Như vậy không thấy ích kỷ sao?
B:Mình biết là ích kỷ nhưng vị trí nam chính mình không muốn nhường cho ai cả
A:Mình biết B thích hào nhoáng nhưng mà không phải người để ý đến vai chính đúng không? Nếu bạn không thể tham gia luyện tập thì hay là làm việc ở hậu trường được không
B:Nhưng mà nữ chính vở kịch này là A nên nếu nam chính không là mình thì có thể là ai chứ?　

Tổng kết

虫がいい là thành ngữ so sánh sự ích kỷ với những con côn trùng xấu xa sống trong cơ thể. Vì thế thường được sử dụng với nghĩa tiêu cực. Thành ngữ này thường được sử dụng trong những tình huống như chỉ trích ai đó vạch trần ham muốn của chính họ. Ngoài ra, thay vì nói 虫がいい, đôi khi chúng ta có thể nói 虫が良すぎる. 虫が良すぎる được dùng để nhấn mạnh sự ích kỷ của người được nói đến.