TẠI SAO GIỚI TRẺ NHẬT BẢN NGÀY NAY NGẠI SINH CON
(日本の少子化理由)

Tỷ lệ sinh giảm là một trong những vấn đề nghiêm trọng xảy ra ở Nhật Bản. Bản thân tỷ lệ sinh giảm đã có từ lâu, nhưng hiện nay nó đang bị ảnh hưởng nhiều hơn khiến chính phủ phải có các biện pháp ngăn chặn. Nguyên nhân của tỷ lệ sinh giảm là gì, hậu quả nào gây ra do tỷ lệ sinh giảm và các biện pháp nào đang được thực hiện? Chúng ta cùng tìm hiểu nhé.

Thực trạng giảm tỷ lệ sinh của Nhật Bản

Tại Nhật Bản, tỷ lệ sinh giảm tiếp tục từ giữa những năm 1970 cho tới nay, bạn cũng có thể dễ dàng nhận thấy tỷ lệ dân số cao tuổi còn cao hơn với dân số trẻ. Tổng dân số Nhật Bản đạt đỉnh vào năm 2010 và bắt đầu giảm sau đó. Ngoài ra, dân số già tiếp tục gia tăng và sẽ đạt đỉnh điểm vào những năm 2050. Khi tỷ lệ sinh tiếp tục giảm, dân số trong độ tuổi lao động cũng sẽ tiếp tục giảm đáng kể trừ khi tỷ lệ sinh được cải thiện trong tương lai. Số lượng thanh niên năm 2050 ước tính là 10,77 triệu người, ước tính giảm gần 4,7 triệu người so với năm 2022 và dự kiến ​​tỷ lệ sinh vẫn tiếp tục giảm.

Các yếu tố làm giảm tỷ lệ sinh

Kết hôn và sinh con có liên quan mật thiết đến các yếu tố tỷ lệ sinh giảm ở Nhật Bản. Số lượng các cuộc hôn nhân và tỷ lệ kết hôn cũng liên quan đến tỷ lệ sinh, mà các cuộc hôn nhân ở Nhật Bản đã giảm liên tục trong những năm gần đây. Năm 1972, một năm trước khi bùng nổ về tỷ lệ sinh, thì số cuộc kết hôn là 1,099 triệu cuộc, con số cao nhất trong 80 năm qua, nhưng từ năm 2016 đến 2022 đã giảm xuống còn 420.000, quá một nửa. Nguyên nhân là do giới trẻ ngày nay thích tận hưởng cuộc sống độc thân hơn, không muốn vướng mắc vào mối quan hệ mang tên vợ chồng.

Lý do tiếp theo là do sự áp lực của kinh tế, khi giá cả và các loại thuế liên tục tăng, việc làm thêm giờ cũng không đủ phí sinh hoạt khiến cho giới trẻ không muốn sinh con vì không đủ điều kiện kinh tế. Và đặc biệt khi Nhật Bản vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ, việc đi làm của một người phụ nữ có con sẽ có rất nhiều hạn chế, như khó được quay lại làm nhân viên chính thức mà chủ yếu sẽ là bán thời gian, thời gian làm việc bị gò bó vì con cái, ít có cơ hội thăng tiến hơn trong sự nghiệp. Trong khi phụ nữ Nhật ngày nay càng cởi mở hơn về tư tưởng, sống hiện đại hóa hơn, nên tình trạng muốn kết hôn và sinh con cũng do thế mà giảm dần.

Ngoài ra, do hiện tại luật pháp Nhật Bản vẫn chưa thực sự chấp thuận việc có con ngoài giá thú của các cặp đôi chưa kết hôn nhưng đã sinh con, trong khi các nước khác đã dần nới lỏng luật pháp này, thì đây cũng là một yếu tố ảnh hưởng không kém đến tỷ lệ sinh giảm.

Hậu quả của việc tỷ lệ sinh

Hậu quả của tỷ lệ sinh giảm có tác động mạnh mẽ đến kinh tế và xã hội. Về tác động kinh tế, có nguy cơ nguồn cung lao động sẽ giảm do dân số trong độ tuổi lao động từ 15 đến 64 giảm và tỷ lệ người cao tuổi muốn rút ngắn thời gian làm việc tăng lên. Tỷ lệ sinh giảm đồng nghĩa với việc lực lượng lao động trong tương lai đang giảm sút, và sự dịch chuyển người trong độ tuổi lao động hiện tại sang người cao tuổi khiến việc cung cấp lực lượng lao động trở nên khó khăn hơn. Với tỷ lệ sinh giảm và dân số già, gánh nặng đối với thế hệ lao động về an sinh xã hội như lương hưu sẽ tăng lên, đây cũng là một vấn đề lớn. Nếu tình hình vẫn như cũ, tỷ lệ sinh giảm không được giải quyết thì nó sẽ tác động lớn đến toàn bộ nền kinh tế Nhật Bản.

Về tác động xã hội, số lượng người độc thân và hộ gia đình không có con sẽ tăng lên, hình thái gia đình sẽ thay đổi và đa dạng hóa đáng kể. Đặc biệt, sự gia tăng số lượng người cao tuổi độc thân cũng sẽ làm tăng nhu cầu được chăm sóc dài hạn và các hỗ trợ xã hội khác. Trong khi số lượng trẻ em giảm, sẽ có những lo ngại về tác động đến sự phát triển của trẻ em như giảm cơ hội tương tác giữa trẻ với trẻ, sự bao bọc quá mức của cha mẹ khiến trẻ sợ ra ngoài va chạm với xã hội. Tình trạng giảm dân số đang tiếp tục diễn ra ở một số khu vực, và người ta e rằng một số thành phố sẽ khó cung cấp các dịch vụ cơ bản cho người dân với chính quyền địa phương hiện tại.

Các biện pháp chống lại tỷ lệ sinh giảm ở Nhật Bản

Tỷ lệ sinh giảm là một tình trạng khủng hoảng làm lung lay nền tảng kinh tế xã hội của Nhật Bản, nhưng nó được cho là một vấn đề có thể giải quyết được. Các vấn đề ưu tiên được đặt ra từ các biện pháp chống giảm tỷ lệ sinh như sau:

• Tăng cường hơn nữa các biện pháp hỗ trợ nuôi dạy trẻ
• Ủng hộ mong muốn kết hôn và sinh con khi còn trẻ
• Xem xét ưu tiên thêm đối với các hộ gia đình nhiều con
• Cải cách phong cách làm việc cho nam và nữ

Tỷ lệ sinh giảm là một trong những vấn đề mà Nhật Bản nói chung cần giải quyết. Tỷ lệ sinh giảm sẽ có tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế và xã hội khi nó diễn ra trong tương lai. Chính phủ cũng đang thực hiện nhiều biện pháp khác nhau nhưng vẫn chưa dừng lại và vẫn đang tiếp tục. Kết hôn, sinh con, nuôi dạy con cái không phải là việc có thể làm một mình mà chỉ cần có sự chung tay, góp sức không những của những người xung quanh mà còn do môi trường nữa. Hy vọng Nhật Bản sẽ sớm giải quyết được bài toán khó này.