Quy tắc ăn uống của người Nhật
(日本の食卓のマナー)

Nhiều người thường cho rằng thức ăn là để “làm đầy dạ dày, duy trì sự sống” hay “ăn cho qua ngày thế thôi”. Trong mắt họ, việc dùng bữa chỉ như “dừng tại trạm”, nạp đầy năng lượng sau đó tiếp tục hoàn thành các công việc cần thiết khác. Nhưng thật ra, quy tắc ăn uống còn là một loại ngôn ngữ hữu hiệu để biểu hiện văn hoá, tập tục cũng như truyền thống tại một quốc gia bất kỳ.

Là một đất nước tôn trọng quy tắc và luật lệ, người ở xứ sở Hoa Anh Đào có những quy định riêng trong mỗi bữa ăn. Những quy tắc ăn uống của người Nhật thể hiện sự quy củ, nghiêm túc không chỉ trong công việc, mà ở cả cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của con người nơi đây.

Cách lên bàn ăn và tìm chỗ ngồi

Nhiều nhà hàng Nhật có các bàn thấp và nệm ngồi trên chiếu Tatami. Bạn phải khoanh chân, ngồi bệt và không được ngồi ở vị trí đầu bàn nếu như bạn không phải người lớn tuổi nhất hoặc chủ nhà. Bạn phải cởi giày và dép trước khi bước lên chiếu, tránh giẫm lên nệm của người khác.

Trường hợp được mời ăn tại gia đình, bạn nên ngồi sau khi chủ nhà hoặc vợ chủ nhà nói “Hãy ngồi vào chỗ này”. Khi được ngồi vào vị trí nào đó, bạn hãy nói “しつれします”(shitsureshimasu）- nghĩa là “tôi xin phép và ngồi vào vị trí như đã được mời” và ngồi vào vị trí được chỉ định, không được phản đối. Nếu bạn không được hướng dẫn ngồi vào một vị trí cụ thể thì hãy đợi và ngồi vào vị trí cuối cùng nhé!              

Trước khi ăn

Trước bữa ăn, mọi người phải đợi người phụ trách, lãnh đạo,… uống trước. Đặc biệt lưu ý là không được uống một mình. Mọi người sẽ cùng cạn chén sau khi người phụ trách nói tất cả mọi người “cạn chén” hoặc “xin cảm ơn tất cả mọi người”.
Thông thường người ta hay nói itadakimasu một cách riêng biệt hoặc im lặng tự nói với mình trước khi vào bữa. Cụm từ itadakimasu được dịch ra là “Mời ăn”, “Ăn ngon miệng” hay “Cảm ơn vì bữa ăn”

Trong khi ăn

Bạn không được cắn đôi thức ăn. Việc cắn đồ ăn thành nhiều miếng được coi là bất lịch sự. Người Nhật hạn chế tối đa việc đặt một đồ ăn nào đó còn dang dở trên đĩa. Do vậy hãy cố gắng ăn mọi thứ chỉ bằng một miếng, trừ khi miếng đồ ăn quá lớn thì hãy dùng tay che miệng lại.

Ăn hết thức ăn của mình

Có thể nói việc ăn hết thức ăn của mình trong khẩu phần luôn là điều được chú trọng ở Nhật Bản. Phần ăn của riêng mình được coi là ngọc thực, người Nhật coi đó là phí phạm, thậm chí là không tôn trọng người nấu nếu không ăn hết đồ ăn còn trên đĩa. Trái lại khi ăn ở Trung Quốc, bạn nên để lại một ít thức ăn thừa trên bát đĩa. Điều này ngầm hiểu thực khách hài lòng với bữa ăn ngon. Đồng thời, bữa ăn kết thúc, mọi người sẽ ợ rất to để báo hiệu với chủ nhà tất cả đều ăn uống no nê.

Sau khi ăn xong

Bạn không nên bày bừa bát đũa trên bàn khi đã kết thúc việc ăn uống của mình. Sau khi ăn xong, bạn cần xếp bát đũa lại theo trật tự ban đầu như lúc đồ ăn được dọn ra, úp lại nắp các bát, đặt đũa lên thanh gác đũa hoặc giấy bao.

Đặc biệt, sau khi dùng bữa ở một nhà hàng tại Nhật, thực khách lưu ý không để tiền tip cho người phục vụ, tại Nhật lại coi là điều sỉ nhục, coi thường. Giá bữa ăn bạn phải trả đã bao gồm tiền phục vụ.